Kalnirnay in Media

Are calendars allowed to mark their own birthdate? Sure, if you consider the case of ‘Kalnirnay’. On October 7, when the Mumbai-bred calendar-cum-almanac that has alerted generations of housewives, farmers, pandits and butchers to planetary alignments and ‘shubh muhurats’–entered its 50th year, third-generation inheritor Shakti Salgaonkar celebrated the “humbling” occasion in a tweet timed right after the auspicious launch of

In the digital age where everyone uses a mobile phone to check important dates or even the time and day, most Indian homes still depend on Kalnirnay calendars for all the information about the Panchang, auspicious days, festivals, holidays, sunrise and sunset. The almanac was launched in 1973 by Jayantrao Salgaonkar, a renowned astrologer, scholar and historian, complete with information on the Panchang.

 Today the company is succeeded by Jayraj Salgaonkar and his daughter Shakti Salgaonkar-Yezdani who continues to keep it relevant with intent and innovation that is at the crux of this company. Fifty years ago on December 1, 1972,  little did Jayant Salgaonkar and his then 17-year-old son and apprentice, Jayraj realise the mammoth household name their product would become.

In the 1980s, an Indore-based man dragged the publishers of Kalnirnay to court. His peeve was that the almanac carried an advertisement of ‘Tees Chaap beedi’ and the fact that he hung it near the tiny temple in his home was upsetting. “That legal case made us realise how people perceived us,” said 65-year-old Jayraj Salgaokar, the co-founder, publisher and managing director of Kalnirnay.

कालनिर्णयने वाचकांसाठी पाकनिर्णय २०२० ही पाककृती स्पर्धा आयोजित केली आहे. या स्पर्धेतून पौष्टिक आणि नावीन्यपूर्ण पदार्थांचा शोध घेण्याचा प्रयत्न केला जाणार आहे. स्पर्धेत सहभागी होऊ इच्छिणाऱ्यांनी खाऊचा डबा, डाळींपासून बनवलेले नावीन्यपूर्ण गोड किंवा तिखट पदार्थ, कोशिंबीर अथवा सलाड आणि जेवणानंतरचा गोड खाऊ अर्थात डेझर्ट या चार श्रेणींमध्ये पदार्थांच्या पाककृती पाठवायच्या आहेत.

फक्त मराठीच नव्हे तर भारतीय माणसाच्या सांस्कृतिक जीवनावर कालनिर्णयने सांस्कृतिक ठसा उमटवला आहे. कालनिर्णयने फक्त पंचाग आणि कॅलेंडर प्रकाशित केलेले नाहीत तर लोकांच्या गरजा लक्षात घेऊन अनेक उपयुक्त प्रकाशनेही प्रकाशित केली आहेत. पूर्वी पंचांग हे सगळ्यांना समजत नसे.

भिंतीवर असणाऱ्या ‘कालनिर्णय’ या दिनदर्शिकेने आता काळाची गरज लक्षात घेऊन आपल्या दिनदर्शिकेचे अ‍ॅप आता अ‍ॅण्ड्रॉइड व अ‍ॅपल मोबाइलधारकांसाठी बाजारात आणले आहे आणि ते पूर्णपणे विनामूल्य आहे. याच्या डाऊनलोडसाठी ग्राहकांना पैसे मोजावे लागणार नाहीत.

नुकतेच दिवंगत झालेले ज्योतिर्भास्कर जयंतराव साळगावकर यांचे ‘लोकसत्ता’शी आतडय़ाचे नाते होते. ‘लोकसत्ता’मध्ये शब्दकोडय़ाचे सहसंपादक म्हणून त्यांनी काही काळ नोकरी केली. आणि त्यानंतरही वेगवेगळ्या नात्यांनी ते ‘लोकसत्ता’शी गेले जवळजवळ सहा दशकांहून अधिक काळ जोडलेले राहिले. ‘लोकसत्ता’तील या दिवसांबद्दल त्यांनी २००१ च्या ‘लोकसत्ता’ दिवाळी अंकात एक हृद्य लेख लिहिला होता. त्यांच्याशी असलेल्या ‘लोकसत्ता’च्या जिव्हाळ्याच्या नात्याला उजाळा देण्याकरता आम्ही तो संपादित स्वरूपात पुनर्मुद्रित करीत आहोत…

The application can currently be downloaded only in Marathi, but multiple versions in English, Hindi, Gujarati, Tamil, Telugu and Kannada will be available by next month. “There has been a great demand for our calendars among Indians settled abroad, particularly those above the age of 30,” said Jayraj Salgaonkar, managing director of Kalnirnay. “The iPad and iPhone are the most advanced ways to reach out to them.”